بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کَرْهاً وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَّ إِلاَّ أَنْ یَأْتینَ بِفاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فیهِ خَیْراً کَثیراً
ای کسانی که ایمان آورده اید، بر شما حلال نیست زن ها (ی شوهر مرده) را
به اکراه (همانند اموال شوهرانشان طبق سنّت جاهلیت ) به میراث برید ، و
حلال نیست زنانی را که شما وارث آنها هستید از ازدواج مانع شوید تا ارثشان
را شما ببرید و (نیز) آنها را (که همسر شمایند) در تنگنا قرار مدهید تا
پاره ای از آنچه به آنها (به عنوان مهر) داده اید (از دستشان بیرون)
ببرید مگر آنکه کار زشت آشکاری (مانند نشوز و زنا) مرتکب گردند (که در
این صورت می توانید با تضییقات حلال چیزی بگیرید ) و با آنان به نیکی
معاشرت کنید ، و اگر از آنها کراهت دارید (باز هم با آنان بسازید، زیرا)
بسا هست که شما چیزی را مکروه دارید و خدا در آن خیر فراوانی قرار می دهد.
وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَکانَ زَوْجٍ وَ آتَیْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبیناً
و اگر خواستید همسری را به جای همسری (همسر پیشین) تبدیل کنید و یکی از
آنان را ( که می خواهید رها کنید ) مال فراوانی (به عنوان مهر) داده اید ،
چیزی از آن را پس مگیرید ، آیا آن را از روی بهتان و افترا و گناهی آشکار
می گیرید؟! (طبق سنت جاهلیت که به آنها افترا می بستند تا مجبور شوند و از
مهرشان دست بردارند.)
وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضی بَعْضُکُمْ إِلی بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ میثاقاً غَلیظاً
و چگونه آن را بازپس می گیرید در حالی که شما (با تماسّ جسمی و روحی) به
یکدیگر رسیده اید و آنان از شما پیمانی محکم ( به وسیله عقد ازدواج ) گرفته
اند!
سوره نساء ، آیات 19 -21
19. خداوند در این آیه به مردان دستور می دهد که با همسرانشان به طور شایسته رفتار کنند. در روایات نیز تاکید فراوان بر این مطلب شده است. از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است که" هر که همسری برای خویش گرفته، پس باید او را گرامی بدارد" و همچنین نقل شده" ملعون است، ملعون است آن که حقوق افراد تحت سرپرستی اش را ضایع کند. در روایتی از امام صادق (ع) میخوانیم "خدا رحمت کند کسی را که بین خود و همسرش رابطه نیک برقرار کرده (و خوش رفتار) باشد".
20. در شان نزول این آیه آمده است که پیش از اسلام، رسم بر این بود که اگر میخواستند همسر سابق را طلاق بدهند و ازدواجی کنند برای فرار از پرداخت مهر، همسر خود را به اعمال منافی عفت متهم می کردند و بر او سخت می گرفتند تا حاضر شود مهر خویش را که معمولا پیشتر دریافت می شد، پس بدهد و طلاق بگیرد و همان مهر را برای همسر دوم قرار می دادند. این آیه نازل شد و به شدت از این کار زشت جلوگیری و آن را نکوهش کرد. (ضمن اینکه در اکثر موارد مهر نه به خود زن بلکه به پدرش پرداخت می شد و برای زن مالکیتی بر مالش قائل نبودند).
21. در ذیل این جمله که می فرماید "آنان از شما پیمانی محکم گرفته اند"، از امام باقر (ع) روایت شده که فرمود:" منظور از پیمان ، همان جملاتی است که با آن عقد ازدواج را می بندند".
قرآن حکیم به نقل از وسائل الشیعه و تفسیر نمونه و المیزان
پی نوشت :
1. اولین چیزی که به ذهنم رسید این بود : زندگی اسلامی که هیچ ، حتی طلاق گرفتن اسلامی هم بلد نیستیم.
2. آیات قبل مربوط به ارث بود و آیه بعد مربوط به ازدواج موقت. کاش مصداق آیه 150 همین سوره شریفه نباشیم که فرمود "وَ یَقولونَ نُؤمِنُ بِبَعضٍ وَ نَکفُرُ بِبَعض"
